Uitnodiging voorjaarscongres 2023
Een gemeentelijk perspectief op burgergericht procederen
Dagvoorzitter: Vera Voigt
Locatie: Villa Jongerius, Utrecht
Deelname = gratis
- Starttijd: vanaf 09.15 uur op locatie en voor de online deelnemers start om 10.00 uur de webcast. Deze eindigt om 13.00 uur.
- Middagprogramma voor deelnemers op locatie, inclusief lunch en netwerkborrel. Start workshops 13.00 uur. Eindtijd: 17:00 uur.
- Dagvoorzitter: Vera Voigt, VJK bestuurslid
- Opening door voorzitter VJK: John Olivier
Burgergericht procederen, het is een steeds belangrijker thema voor de decentrale overheidsjurist. Hoe zorg je ervoor dat het probleem van de burger in een zo vroeg mogelijk stadium wordt opgelost? Dat de burger zich gezien, gehoord en begrepen voelt? Maar ook vooral dat er vertrouwen is tussen de burger en overheid, zonder dat dit leidt tot onnodige procedures?
Recent verscheen het rapport van het ministerie van Justitie, ‘Een beschikkingenfabriek: Een bloemlezing van citaten over procedures tussen burger en overheid en het procedeergedrag van de overheid‘. Hierin wordt aangegeven dat de relatie tussen overheid en burger al lange tijd een aandachtspunt is. Steeds vaker komen deze twee partijen tegenover elkaar te staan. Dit is zichtbaar door de ontwikkelingen in de kindertoeslagaffaire, gaswinning in Groningen, maar komt ook aan de orde in verschillende rapporten, zoals “Weten is nog geen doen” van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en “Klem tussen balie en beleid” van de Tijdelijke commissie Uitvoeringsorganisaties. De overheidsjurist is onze inwoners verplicht blijvend te werken aan vertrouwen in de overheid.
Ochtendprogramma met hybride karakter
Tijdens ons hybride ochtendprogramma zijn de volgende sprekers aanwezig.
Een burgergerichte overheid
Het deelprogramma Burgergerichte overheid, onderdeel van het programma Stelselvernieuwing rechtsbijstand, stimuleert en faciliteert gemeenten en uitvoeringsorganisaties om meer burgergericht te werken, zowel in dienstverlening als in de toepassing van wet- en regelgeving. Zo kunnen onnodige geschillen tussen burger en overheid, en daarmee onnodige procedures binnen het bestuursrecht, voorkomen worden; wat op zijn beurt weer bijdraagt aan het versterken van het vertrouwen tussen burger en overheid.
Burgergerichte overheid laat daartoe meerdere pilots uitvoeren en is bezig met het project Procedeergedrag overheid: via de methodiek van opgavegericht werken zijn problemen en oorzaken in kaart gebracht en wordt nu gewerkt aan een ambitie en interventiestrategie. De bloemlezing Een beschikkingenfabriek is het eerste resultaat van dit project. Binnenkort verschijnt de probleem- en oorzakenanalyse. Deelprogrammamanager Ilse Dresscher gaat op 15 juni het gesprek met u aan over de uitkomsten van deze analyse en over de vervolgstappen.
Het procedeergedrag van overheden
Prof. mr. dr. Bert Marseille en mr. Marc Wever van de Universiteit Groningen gaan in op het procedeergedrag van overheden en in het bijzonder op de vraag welke aspecten een rol spelen bij het wel of niet in beroep gaan bij een door een bestuursorgaan verloren procedure bij de rechtbank.
Wie het niet eens is met een besluit van een overheidsorgaan, kan als regel beroep instellen bij de rechtbank. Tegen de uitspraak van de rechtbank staat hoger beroep open. Hoger beroep kan zowel worden ingesteld door de burger die beroep instelde bij de rechtbank als door het bestuursorgaan wiens besluit bij de rechtbank ter discussie werd gesteld. Er is wel het een en ander bekend over de mate waarin bestuursorganen van die mogelijkheden gebruik maken, maar eigenlijk niets over factoren die van invloed zijn op het procedeergedrag van overheidsorganen. Tijdens het voorjaarscongres presenteren wij de eerste resultaten van het onderzoek dat wij daarnaar doen.
Het effect van het handelen van gemeentejuristen
Verder staan we stil bij hoe het handelen van gemeente juristen juridisch-relevant gedrag bij burgers en bedrijven kan sturen. Daarbij spelen ook bejegening, interpersoonlijk contact en vertrouwen een rol. Dr. Liesbeth Hulst, onderzoekspsycholoog en jurist, zal ons op dit vlak een spiegel voorhouden.
Liesbeth Hulst kijkt met een empirische en gedragswetenschappelijke lens naar hoe het recht functioneert en hoe mensen reageren op het recht. Zij verbindt haar juridische achtergrond (als voormalig advocaat en rechtswetenschapper) met gedragsexpertise (als onderzoekspsycholoog). Ze werkt onder meer bij de Universiteit van Amsterdam, Center for Law and Behavior. Zij schreef een rechtspsychologisch empirisch proefschrift aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Voor haar proefschrift deed zij veldexperimentele studies bij echte rechtzittingen naar ervaren procedurele rechtvaardigheid en vertrouwen in de rechtsstaat. Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat justitiabelen sterk beïnvloed worden door hoe de rechter hen behandelt om te begrijpen hoe de rechter hen ziet en wat er in zitting gebeurt. Deze en andere empirische inzichten bieden ook lessen voor ons handelen als gemeentejurist.
Middagprogramma met workshops op locatie
In de middag gaan we meer de diepte in. We bieden vier workshops aan in twee rondes. Dit betekent dat u zich voor twee workshops in kunt schrijven. Daarbij vragen we u om u voor een derde workshop in te schrijven. Het is mogelijk dat u hier ingedeeld wordt indien de workshops naar keuze vol zijn.
Mr. Henk Tadema, met bijna 45 jaar ervaring als sociaal advocaat, gaat in zijn workshop ‘de Schaduwkant van de bureaucratie’ in op zijn eigen ervaringen met de ‘bureaucreatie’. Welke rechtsgebieden raakt dat? Aan wat voor problemen per rechtsgebied valt te denken? Zijn dit vooral intrinsieke of organisatorische problemen? En wat is hierbij de invloed van de politiek? Maar ook zal er stilgestaan worden bij dat wat er juist wél goed gaat. Het zijn allemaal onderwerpen die aan bod zullen komen in deze workshop.
Wim Meijer, geeft in zijn workshop ‘Mediation vaardigheden’ een beeld van de hoofdkenmerken van mediation en in het bijzonder de rol van de mediator. Vervolgens zal hij in kleine groepen een casus voorleggen, met daarbij vragen over hoe zou de insteek van de gemeentejurist in de casus kan bijdragen aan een oplossing. Tenslotte zal hij plenair vertellen hoe het in de praktijk is gegaan en wat de rol van de gemeentejurist is geweest. Wim Meijer sluit zijn workshop af door een beeld te geven van de succesfactoren.
Nick Steenhagen en Mimouna Yahia, verkennen in de workshop ‘Burgergericht werken in de bezwaarprocedure’ hoe je burgergericht werken in de praktijk handen en voeten kunt geven. Ze focussen zich daarin vooral op de bezwaarprocedure. Hoe behandel je bezwaren dan burgergericht? En waar houdt dat op? Wat vraagt dat van jou en de organisatie? En hoe ga je om met verschillende interpretaties of toepassingen van regels?
Nick Steenhagen en Mimouna Yahia hebben ruime ervaring in het responsief organiseren van de bezwaarprocedure. Zij hebben onder meer ervaring met het implementeren van een burgergerichte aanpak bij gemeenten zoals Purmerend en Amsterdam.
Ronald Westerhof (Apeldoorn), Malu Hertzdahl (Enschede) en Rachida Bargach (Tilburg) zorgen voor de workshop ‘Ervaringen bezwaarmakers ophalen’. Veel gemeentes werken aan het verbeteren van de afhandeling van bezwaarschriften. Vaak gestimuleerd door het landelijke programma Prettig contact met de overheid. Bij een professionele aanpak hoort ook de zgn. informele aanpak of pre-mediation en het werken vanuit vertrouwen en maatwerk leveren. Vanuit verschillende invalshoeken kun je de eigen werkwijze evalueren en de tevredenheid bij de bezwaarmakers over de gevolgde werkwijze meten.
De gemeenten Apeldoorn, Enschede en Tilburg doen dat ieder op een eigen manier. Zo heeft de gemeente Apeldoorn een klanttevredenheids-onderzoek laten uitvoeren. Ronald Westerhof, destijds verantwoordelijk manager, vertelt over de bevindingen. Verder experimenteert de gemeente Tilburg sinds 2018 met zgn. “informele doorpakkers”. Rachida Bargach neemt jullie mee in de Tilburgse werkwijze en hoe er – na de informele aanpak – feedback wordt opgehaald bij de bezwaarmakers. Tot slot gebruikt de gemeente Enschede een “rode draden beraad” met onafhankelijke toezichthouders, waaronder de voorzitter van de bezwaarschriftencommissie. Malu Hertzdahl vertelt over deze methode en hoe dit leidt tot een verbetering van de bezwaar- en klachtbehandeling.
Aanmeldinformatie:
Wilt u deelnemen aan het volledige programma op locatie, Villa Jongerius, in Utrecht? Dan kun u zich hier via onderstaande button voor aanmelden. U bent welkom vanaf 09.15 uur. De dag eindigt met een netwerkborrel. U dient zich uiterlijk op dinsdag 6 juni aangemeld te hebben indien u de bijeenkomst fysiek bij wilt wonen.
Wees er snel bij, want vol is vol!
U kunt ook deelnemen aan het ochtendprogramma via webcast. Aanmelden kan via dezelfde link.
Locatie:
Online webcast (streamgegevens volgen) en fysiek inrit dr. M.A. Tellegenlaan, Kanaalweg 64, 3527 KX Utrecht (klik hier voor de locatiegegevens bekijk hier de website van Villa Jongerius).