Nieuwsbrief juli

Lees hieronder de nieuwsbrief van juli 2023

Hieronder treft u onze laatste nieuwsbrief. Wilt u als eerste op de hoogte zijn van het laatste nieuws? Schrijf u dan onderaan deze pagina in voor onze nieuwsbrief.

Vereniging Juridische Kwaliteitszorg

Beroepsvereniging voor de jurist binnen de decentrale overheid

Nr. 3 | Jaargang 2023 | Editie juli

Beste lezer,

De zomervakantie staat bijna voor de deur. Voordat velen hier met volle teugen van gaan genieten, blikken we in deze nieuwsbrief terug op onze ons voorjaarscongres dat plaatsvond op donderdag 15 juni jl.. Op deze datum publiceerden we ook onze nieuwste publicatie uit de VJK reeks: De handreiking inkoop juridische diensten. Verder in deze nieuwsbrief de laatste nieuwtjes en zomerse boekentips.

Terugblik voorjaarscongres 15 juni

Op een warme zomerdag, donderdag 15 juni 2023, kwamen zo’n 130 juristen bijeen in Villa Jongerius in Utrecht. Het ochtendprogramma werd geopend door onze eigen VJK dagvoorzitter Vera Voigt. Ruim 100 collega’s volgden het ochtendprogramma online mee. De ochtend begon met een bijdrage van Ilse Dresscher. Zij ging als eerste spreker in op de confrontatie van leefwereld versus systeemwereld. 

Vervolgens ging Ilse in op de vraag: Hoe verbeteren we?

  • Via een interventiestrategie op communicatie. Door weg te gaan bij de juridische focus.
  • Via juridische opleidingen.
  • De inhoud van wet en regelgeving.
  • Mediation en informeel behandelen van bezwaren en klachten.
  • Sturen op kwaliteit in plaats van kwantiteit.
De gehele analyse is te lezen via deze link.

Uiteindelijk leidt ze ons naar een schets van een visie met als kernpunten:

  • Overheid procedeert niet tegen burgers tenzij ..
  • In de relatie overheid- burger is scheiden geen optie
  • De overheid staat naast en niet tegenover de burger
  • Naast algemeen belang ook oog voor individuele belang
  • Er komt een mens bij de overheid…
  • Dus alles eraan doen om procedures te voorkomen.

Bert Marseille ging als tweede spreker in op het onderzoek Procedeergedrag van de overheid: beleid of willekeur? Welke factoren zijn bepalend voor de keuze in de praktijk of een procedure is verloren of niet?
Onderwerp van het onderzoek is de smalle definitie van het gebruik maken van de bevoegdheid tot het instellen van hoger beroep. Het onderzoek loopt nog. Zodra er meer informatie is, zullen we het delen. Verder deelde hij nog dat er veel onderzoek is gedaan naar het procedeergedrag van de burger en nu ook naar de overheid WODC.

Liesbeth Hulst deelde als laatste spreker deze ochtend inzichten uit de psychologie voor effectief handelen van gemeentejurist.

Bejegening is belangrijke factor. Zij heeft onderzocht dat dit effect op het gezag van rechters. Dat werkt ook voor vertrouwen in overheid. Burgers willen het beslisproces begrijpen om het te kunnen vertrouwen? Hoe ziet de overheid mij? Ben ik lid van de gemeenschap of niet? Het gaat minder om winnen of verliezen. Bejegening weegt zwaarder dan een ongunstige uitslag. Maar bij een ongunstige uitslag is bejegening extra belangrijk. Is dit pluis?

Gevoelens spelen de overhand. Het zijn veel minder calculerende burgers dan we als jurist denken.

Vanuit deze psychologische inzichten geeft Ilse enkele tips mee:

  • Heb eerst aandacht voor het interpersoonlijk contact.
  • Ga je op een eerlijke manier met je macht om.
  • Het kost niets meer, het is een manier van doen en is gemakkelijk in te passen in je werk.
  • Het gesprek over maatwerk wordt heel snel moreel geladen. Heb het over de toekomst.

Ga niet aanvallen en terugkijken leidt tot negatief effect op het vertrouwen.

Handreiking inkoop juridische diensten

De Vereniging Juridische Kwaliteitszorg Lokaal Bestuur heeft een handreiking voor decentrale overheden ontwikkeld over de inkoop van juridische dienstverlening. Daarmee wil de VJK bijdragen aan de professionalisering van de inkoop van juridisch advies en dienstverlening van advocaten of juridisch medewerkers.

VJK-voorzitter John Olivier en voormalig bestuurslid Ruud Lamers overhandigden de handreiking op 6 juni aan Andries Kok, directeur Lokaal Bestuur en Informatiesamenleving bij de VNG. Bij die gelegenheid benadrukte Kok het belang van een goed georganiseerde juridische functie voor gemeenten: ‘Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat gemeenten rechtmatig handelen.’ Op 15 juni 2023 werd de handreiking uitgereikt aan de deelnemers van het VJK-congres.

Professionele samenwerking
Gemeenten hebben regelmatig behoefte aan externe juridische expertise. Om ervoor te zorgen dat zij bij een aanbesteding de best mogelijke aanbiedingen ontvangen, moeten de juiste dienstverleners aan de aanbieding meedoen. Dat vereist een goed voorbereide en uitgevoerde aanbesteding. Dienstverleners moeten daarin de kans krijgen om op kwaliteit te concurreren, terwijl bij het beoordelen de prijs beperkt meeweegt.

Het inkopen van advocaatdiensten hoeft niet altijd in concurrentie plaats te vinden; het kan soms gewenst zijn enkelvoudig onderhands in te kopen. Ook dit vraagt echter de nodige goede voorbereiding.

De nieuwe handreiking van de VJK ondersteunt gemeenten in deze processen. Daarnaast levert de handreiking een bijdrage aan het interne gemeentelijke proces om vervolgens te komen tot een professionele samenwerking met de geselecteerde juridisch dienstverlener.

De handreiking is tot stand gekomen met een subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Vanaf nu is de handreiking gratis te downloaden via de website van de VJK. Gedrukte exemplaren van de handreiking kunnen worden aangevraagd via info@vjk.nl.

Stand van zaken: de Omgevingswet

Graag verwijzen we u voor de laatste stand van zaken rondom de omgevingswet naar de brief van de minister voor volkshuisvesting en ruimtelijke ordening en het artikel van de VNG ‘Overgangstermijnen omgevingsplan en -visie bekend.‘

De minister vond het kennelijk van belang de volgende passage in de brief op te nemen:
 
“Als hoofdconclusie hebben alle partijen herbevestigd dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024 niet ter discussie staat. Eveneens is herbevestigd dat we richting inwerkingtreding ons allen vol blijven inzetten om de noodzakelijke stappen en de ondersteuning van bevoegd gezagen te realiseren. De voorwaarden de ik aan uw Kamer heb gecommuniceerd in de brief van 26 januari 2023 en die aan de basis liggen van het besluit over inwerkingtreding hebben gelegen blijven overeind. Het geactualiseerd IFB herbevestigt de maatschappelijke baten die te realiseren zijn met de wet.”
 
Omtrent het Dgitaal Stelsel Omgevingswet merkt de minister in de brief het volgende op:
 
“Bij het testen zijn geen blokkerende bevindingen voor inwerkingtreding bekend. Mochten er blokkerende bevindingen tijdens het testen naar boven komen, dan zal ik u hierover informeren. In de voortgangsbrief van oktober 2023 zal ik hier ook op terugkomen naar aanleiding van IKT-5 dan wel de uitkomsten van andere lopende testen.”
 
Uit de brief en de daarbij behorende bijlagen blijkt dat er nog veel moet gebeuren en dat de invoering van de Omgevingswet  financiële tegenvallers zal laten zien waarover nog wordt gesproken met o.m. de VNG

Europa en ons werk

 

Door: Malu Hertzdahl

‘For most local governments, Europe remains a minor matter.’ (Gröbe 2022). Wetenschappelijk is dat een feit, persoonlijk voor mij ook. Het enige contact dat ik heb met de EU vanuit mijn werk als algemeen gemeentejurist is het af en toe raadplegen van Europa Decentraal in verband met staatssteunregels. Voor mijn deeltijd master public management reisde ik 20 juni jl. af naar Brussel. Door deze reis ben ik me gaan verdiepen in wat voor invloed de EU heeft op decentrale overheden. Dat onze nationale wetgeving veelal voortkomt uit Brussel wist ik maar ik was me er niet zo bewust van.
In de voorbereiding op de studiereis stuitte ik op twee recente rapporten die ik met interesse en soms verbazing heb gelezen. Uit een recent onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar naleving van EU-recht in de praktijk | Rapport | Algemene Rekenkamer blijkt:

  • Nederland is in EU-verband een middenmoter op het vlak van naleving van Europees recht.
  • Er is nauwelijks sprake van (interdepartementale) coördinatie over EU-naleving.
  • Ministeries hebben weinig zicht op de problemen die gebrekkige naleving van EU-recht met zich meebrengen.
  • Ministers zoeken soms de randen op van wat mogelijk is.

Een ander recent Onderzoek naar Europeanisering van Nederlandse gemeenten en provincies | VNG van de Universiteit van Utrecht in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Huis van de Nederlandse Provincies geeft inzicht in hoe gemeenten en provincies inspelen op de mogelijkheden en beperkingen van Europese integratie. De moeite waard om te lezen en te bespreken met je eigen organisatie hoe het zit met de verwevenheid met Europa.
Tijdens de studiereis zijn de instituties, waarover ik enige basiskennis had vanuit mijn rechtenstudie, tot leven gekomen. Van de openhartige inkijk in de PV (ambassadeurs) onderhandelingen tot de stemming (en de wereld van tolken) in het Europees parlement. Voor wat betreft de besluitvormingsprocedure heb ik het bestaan van het BNC-fiche – Europa Nu (europa-nu.nl) als eyeopener ervaren. De fiches bieden de Eerste en Tweede Kamer de mogelijkheid om zich in een vroeg stadium te verdiepen in de voorgenomen Europese regelgeving. Dat in combinatie met het extra besef dat wetgeving merendeels uit Europa komt maakt dat ik nu meer vooruit zal kijken wat voor wettelijke ontwikkelingen op ons afkomen. Voortaan kijk ik niet meer alleen naar de Nederlandse wetgevingskalender maar zeker ook naar die van de Europese Commissie | Expertisecentrum Europees Recht (minbuza.nl). Zo komt er snel al een Europese AI Verordening op ons af.
Door deze studiereis heb ik vele nieuwe accounts op social media om te volgen alsook de nieuwsbrief de Europese Ster is erg nuttig. Mocht je je daar ook op willen abonneren, bezoek dan De Europese Ster 2022 – Europa decentraal. In hoeverre ben jij als jurist geëuropeaniseerd?

Beroepsopleiding gemeentejuristen

Op maandag 26 juni vonden de afsluitende examens van de Beroepsopleiding Gemeentejuristen (leergang 2022) plaats. 26 deelnemers hebben hun certificaat behaald, waarvan 12 met lof!

Hoofddocent Solke Munneke, hoogleraar Staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. opende de diploma-uitreiking met een welkomstwoord, gevolgd door een inspirerende toespraak van Jaap Polak, bestuurslid van de opleiding, Staatsraad bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State en hoogleraar Staats- en Bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.

De eerstvolgende Beroepsopleiding Gemeentejuristen (leergang 2023) start medio september. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Voor informatie en inschrijven zie: www.gemeentejurist.nl.

Nieuwe leden

We hebben in de afgelopen maanden weer een nieuw lid mogen verwelkomen binnen de VJK. Graag heten we MijnGemeenteDichtbij van harte welkom. Bent u benieuwd welke 200 organisaties uit het decentraal bestuur lid zijn van de VJK? Neem dan gerust een kijkje op onze ledenkaart.  

Interessante publicaties en activiteiten

Interessante artikelen:

Boekentips voor de zomervakantie:
  • De rolinvulling van overheidsjuristen, Een empirische studie naar de manier waarop overheidsjuristen hun professionele rol invullen, Wubbo Wierenga
  • Het onbehagen in de democratie, Denken in tijden van crisis, Michael J. Sander
  • Het gerecht, Een juridisch kookboek
  • Met de overheid om tafel, Dick Allewijn
  • Databeheer, legal tech en design, Ivar Timmer
Interessante bijeenkomsten: